IV. Türk Tarih Kongresi, 10-14 Kasım 1948, Ankara

Kongre çalışmalarının özeti
Kongre çalışmaları hakkında esaslar
IV. Türk Tarih Kongresinde temsil edilen İlmî Kurum ve Kurullar
Kongre Başkanlık Divanı
Kongrenin çalışma programı
Kongreye tebliğde bulunanlar ve konuları (Alfabe sırasıyla)

BİRİNCİ GÜN
Genel toplantı
Millî Eğitim Bakam Tahsin Banguoğlu’nun açış söylevi    1
T. T. Kurumu Başkanı, Sivas Milletvekili Ord. Prof. Şemseddin Günaltay’ın söylevi     2
Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı Prof. Hâmit Dereli’nin Ankara Üniversitesi adına okuduğu mesaj 6
İstanbul Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hüseyin Nail Kubalı’nın İstanbul Üniversitesi adına okuduğu mesaj     6
İstanbul Teknik Üniversitesi adına Prof. Mustafa İnan’ın okuduğu mesaj     8
Uluğ İğdemir : Türk Tarih Kurumu’nun son 5 yıllık (1944-48) çalışmaları hakkında rapor 8
Dr. Afet İnan : Türk Tarih Kurumu’nun 1943 den 1948 e kadar arkeolojik çalışmaları Türkiye Tarihine neler kazandırmıştır     18

Eski Anadolu ve Ön Asya Seksiyonu
Dr. Halet Çambel : Karatepe heykeltraşlık eserleri hakkında teknik ve stilistik mülâhazalar     38
Dr. Sedat Alp : Hitit devletinin iç bünyesi     38
Dr. Ekrem Akurgal : Hitit sanatının Yunan sanatına tesirleri 45
R. F. Kraus: İstanbul çivi yazılı tablet koleksiyonuna ait yeni çalışmalar ve metin neşriyatı     33

Klâsik Çağlar ve Bizans Seksiyonu
Dr. Afif Erzen : Büyük İskender’le III. Darius arasındaki Issos muharebesinin mevkii hakkında     59
Dr. Bosch : I. Gordianus’un Küçük Asya’daki sikkeleri     66
Dr. Jale İnan : Side’de bulunan heykeltraşî eserler    72
Muzaffer Ramazanoğlu : Yeni araştırmalara göre Sent-lren ve Ayasofya’lar manzumesinin değişen mimari tarihi 80

Orta Asya ve Orta Çağ Türk Tarihi Seksiyonu
Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat : Türklerde zaman ve vakit tesbiti 94

Ord. Prof. Sadri Maksudî Arsal : Eski Türklerde soy-oymak teşkilâtının istinat ettiği esaslarla Kadim Yunanlıların Genos-fratria teşkilâtında ve Kadim .Romalıların genscuria teşkilâtında olan esasların ayniyetine dair     109
Dr. Süheyl Ünver : Kanunname-i Çin ve Hatay    124
İbrahim Artuk: İstanbul Arkeoloji Müzeleri Nümizmatik Kabinesi’ne giren bazı önemli sikkeler     125

Osmanlı Tarihi Seksiyonu
Dr. Halil İnalcik : 1431 tarihli Timar defterine göre Fatih devrinden önce Timar sistemi     132
Zekî Oral : Turgut Oğulları     140
Osman Ferid Sağlam : Şimdiye kadar yayınlanmamış bazı kitabelerle meskûkatın millî tarihe hizmetleri     158
Efdaleddin Tekiner : Nedim ve Damad İbrahim Paşa’nın mezarları     174
Dr. Bekir Sıtkı Baykal : Patrona Halil ayaklanması ile ilgili kaynaklar hakkında     177
Selâhaddîn Elker : Mustafa Reşid Paşa ve Türk Arşivciliği     182

İKİNCİ GÜN
Eski Anadolu ve Ön Asya Seksiyonları
Dr. Şevket Aziz Kansu – Dr. Seniha Tunakan: Karaoğlan höyüğünden çıkarılan Eti, Frik ve Klâsik devir iskeletlerinin antropolojisi      190
Dr. Kılıç Kökten : Anadolu’da Prehistorik yerleşme yerleri ve 1944-48 yıllarında yapılan Tarih öncesi araştırmaları  195
Dr. Mebrure Tosun : Kapadokya tabletleri üzerindeki mühür baskıları    209
Dr. Hâmit Koşay : Türkiye’de eski Medeniyetlerin Maddi Kültürde temadisi     214
Dr. Nihal Ongunsu : 1947 Sonbaharındaki Karatepe kazısında meydana çıkan ve üzerinde Tavşanlı Figür kompozisyonu bulunan 3 Ortostat     215
Dr. Emin Bilgiç : Eski Babil Çağı alış-veriş vesikalarının münakaşalı bir meselesi ve izah yolu     220
Prof. A. Gabriel : Frikya’da Midas şehri kazıları     225
Dr. Halet Çambel : Frikya’da Midas şehri yanında bulunan prehistorik mezar        228
Dr. M. Selçuk Ar : Çivi yazılı kaynaklarda geçmekte olan “Türk” adının izahı     229

Klâsik Çağlar ve Bizans Seksiyonu
Osman Bayatlı : Bergama    Asklepion’undaki    eserlerin onarımı        230
Yusuf Boysal : Korinth düzeninin en eski dinî yapısı olan Silifke civarındaki Olba    Zeus    Tapınağı    hakkında     234
Cevriye Artuk : İstanbul’da 1944 senesinden beri bulunan defineler 241

Arta Asya ve Orta Çağ Türk Tarihi Seksiyonu
Dr. Bahaeddin Ögel : İslâmdan önceki Türk Devletlerinde Tımar sistemi     242
Mükrimin Halil Yinanç : Sultan Baykara hakkında kaynaklar    251
Ahmet Caferoğlu : Türk tarihinde ‘Nöker’ ve ‘Nöker-zâdeler müessesesi    251
Kasım Kufralı : Gazneli ve Selçuklular devrinin tezkir muhiti     261
Dr. Ahmet Temir : Kırşehir’de bulunan 1272 tarihli Moğolca vakfiye     283

Osmanlı Tarihi Seksiyonu
Ömer Lütfi Barkan : “Tahrir defterleri”nin istatistik verimleri hakkında bir araştırma     290
Dr. Süheyl Ünver : İkinci Selim’e kadar Osmanlı hükümdarlarının hususi kütüphaneleri hakkında    294
Dr.    R. Anhegger : Mostar Köprüsü ve    Mimar Hayrettin     312
Dr.    Şinasi Altundağ :    Osmanlı idaresi    ve Gürcüler    317
Hikmet Bayur : Nadir Şah Afşar’la I. Sultan Mahmud arasında Hindistan seferi hakkında teali olunan mektuplar   325
Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu : İktisadi tefekkür tarihimize ait yeni bir vesika     340
Alî    Ganib    Yöntem : Rami Mehmed Paşa’nın Sulhnamesi     346
Fuad Ezgü : XIX. yüzyıl sonlarında Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri siyasi münasebetleri    354
Nebahat Tözeren : Türkiye’de ecnebilerin mülk edinmeleri    354
Naci Kum : Adana Şer’î mahkeme sicilleri üzerinde araştırmalar    362

Dr. Hâmit Koşay: Alacahöyük ve Güllücek kazılarının sonuçları  364
Dr. Tahsin Özgüç: Türk Tarih Kurumu adına yapılan Karum-Kaniş (Kültepe) kazısı     367
Dr. Nimet Özgüç : Karum-Kaniş (Kültepe) kazısında bulunan küçük eserler     367
Dr. Kemal Balkan : Kültepe’de bulunan çivi yazılı yeni kaynakların mahiyeti     371
Dr. U. Bahadır Alkım: Üçüncü mevsim Karatepe çalışmaları: kazı ve geziler     371
Dr, H. Th. Bossert: Karatepe kitabelerinin ortaya attığı tarihî meseleler     375
Dr. Arîf Müfid Mansel :    Side    kazısı     379

DÖRDÜNCÜ GÜN
I. Eski Anadolu ve Ön Asya Seksiyonu
Dr. Şevket Aziz Kansu – Fikret Ozansoy : Ankara civarında Paleolitik yeni buluntular    381
Dr. Kılıç Kökten : Anadolu’da Prehistorik adamların kullandıkları malzeme ve ele geçen bazı maddi kültür belgelerinin etnografya yolu ile    izahı     390
Dr. Şevket Aziz Kansu – Meliha Ünsal :    Tilki Tepe (Şam-ramaltı, Van) kazısından çıkarılan iskeletlerin antropolojisi     391

Dr. Selçuk Ar : Arzava mektupları adı ile anılmakta olan ve Arzava Memleketi Beyi Tarhundaradu tarafından Mısır kırılma gönderilmiş bulunan mektupta mevcut olan Türk dilleri gurubuna ait özelliklerin izahı  397 (Teblig gelmemiştir)
Dr. Emin Bilgiç: Anadolu Tarihi araştırmalarında yeni Kültepe buluntularının önemi  397 (Teblig gelmemiştir)

Mükerrem Usman: Konya Müzesindeki siyah figürlü Yunan Lekythosu  398

Mahmut Akok: Ankara ve Çevresindeki bazı klasik çağ buluntuları  407

Aziz Ogan: Pammakaristos (Fethiye Camii)  407
Rüstem Duyuran: İzmit ve Silivri’de yapılan arkeolojik araştırmalar  415

Ruhi Tekan: Tarsus Mozaiği  415

IV. Osmanlı Tarihi Seksiyonu
Dr. Neşet Çağatay : Osmanlı İmparatorluğunda Reaya’nın Mîri arazide Toprak Tasarrufu ve intikal tarzları     426
Dr. Tayyib Gökbilgin: XVI. Asırda mukataa ve iltizam işlerinde kadılık müessesesinin rolü    433
Cavid Baysun : Müverrih Hasan Bey-zâde hakkında     455
Ali Canib Yöntem : XVIII. yüzyıl şairlerinden Vahîd Mahtû-mî’ye dair yazı mülâhazalar 455
Tahsin Öz : Yıldız Maruzat Dairesi Arşivi     451

Genel Toplantı
Dr. Şevket Aziz Kansu: Bir Antropolojist gözü ile kâinat, hayat ve insan tarihinin mânası hakkında     464
Prof. Zeki Velidi Togan: Eski Türk destanı Hanname ve onun tarihî değeri     475 (Teblig Gelmemiştir)
Nusret Hızır : Tarih felsefelerinin mantıkî bünye bakımından tahlili hakkında bir deneme 475 (Teblig Gelmemiştir)
Kongre ve Kurum Başkanı Prof. Şemseddin GÜNALTAY’ın kapanış nutku       475