İÇİNDEKİLER
KONGRE BAŞKANLIK DİVANI XI
SEKSİYONLAR XII
KONGRE ÇALIŞMALARI HAKKINDA ESASLAR XIV
KONGRE ÇALIŞMA PROGRAMI XV
KONGREDE TEMSİL EDİLEN İLMİ MÜESSESE VE KURUMLAR XXII
KONGREYE TEBLİĞDE BULUNANLAR VE KONULARI
(Alfabe sırasiyle) XXIII
KONGRE ÇALIŞMALARININ ÖZETİ XXIX
Nutuklar ve tebliğler :
BİRİNCİ GÜN
Umumî Hey’et
Türk Tarih Kurumu Başkanı Ord. Prof. Şemseddin GünaItay‘ın açış nutku 1
Kongre Başkanı Maarif Vekili Hasan-Ali Yücel’in nutku 6
İstanbul Ünversitesi adına Edebiyat Fakültesi Dekanı Ord. Prof.Hamit Ongunsu’nun nutku 10
Ankara Üniversitesi adına Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu’nun nutku 12
Türk Dil Kurumu adına Genel Sekreter Burdur Meb’usu İbrahim Necmi Dilmen’nin nutku 12
Ord. Prof. Muzaffer Göker: Türk Tarih Kurumu’nun altı yıllık çalışmaları 14
Dr. Âfet İnan: Türk Tarih Kurumu’nun 1937 ’den 1943 ’e kadar arkeolojik çalışmaları 33
BİRİNCİ GÜN
Umumî Hey’et
Türk Tarih Kurumu Başkanı Ord. Prof. Şemseddin GünaItay‘ın açış nutku 1
Kongre Başkanı Maarif Vekili Hasan-Ali Yücel’in nutku 6
İstanbul Ünversitesi adına Edebiyat Fakültesi Dekanı Ord. Prof.Hamit Ongunsu’nun nutku 10
Ankara Üniversitesi adına Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu’nun nutku 12
Türk Dil Kurumu adına Genel Sekreter Burdur Meb’usu İbrahim Necmi Dilmen’nin nutku 12
Ord. Prof. Muzaffer Göker: Türk Tarih Kurumu’nun altı yıllık çalışmaları 14
Dr. Âfet İnan: Türk Tarih Kurumu’nun 1937 ’den 1943 ’e kadar arkeolojik çalışmaları 33
A- Seksiyonu
Remzi Oğuz Arık: Karaoğlan Höyüğü Bakır Çağı mimarlığındaki özellikler 47
Prof. Dr. H. Th. Bossert : Mısır Panteonunda Hitit Tanrıları 59
Mebrure Osman Tosun: Mezopotamya’da Boğa kültü 65
Dr. Füruzan KınaI : Amarna mektupları üzerinde yeni araştırmalar 73
Dr. Jale Oğan: Yunan devrinde Küçük Asya san’atı 83
Remzi Oğuz Arık: Karaoğlan Höyüğü Bakır Çağı mimarlığındaki özellikler 47
Prof. Dr. H. Th. Bossert : Mısır Panteonunda Hitit Tanrıları 59
Mebrure Osman Tosun: Mezopotamya’da Boğa kültü 65
Dr. Füruzan KınaI : Amarna mektupları üzerinde yeni araştırmalar 73
Dr. Jale Oğan: Yunan devrinde Küçük Asya san’atı 83
B- Seksiyonu
Prof. Mükrimin Halil Yinanç: Anadolu Selçukluları tarihine ait bazı kaynaklar 95
Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gökay: Ruh hekimliği sahasında Türklerin çalışmaları 103
Prof. Mükrimin Halil Yinanç: Anadolu Selçukluları tarihine ait bazı kaynaklar 95
Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gökay: Ruh hekimliği sahasında Türklerin çalışmaları 103
C- Seksiyonu
Prof. Ali Canip Yöntem: Nedim’in hayatı ve çağdaşlarının üstündeki tesirleri 109
Prof. Ahmed Caferoğlu: Mütercim Yusuf Ijbulat ve Derbentnâme 121
Pertev Naili Boratav: Köroğlunun tarihi şahsiyeti 124
Prof. Ali Canip Yöntem: Nedim’in hayatı ve çağdaşlarının üstündeki tesirleri 109
Prof. Ahmed Caferoğlu: Mütercim Yusuf Ijbulat ve Derbentnâme 121
Pertev Naili Boratav: Köroğlunun tarihi şahsiyeti 124
İKİNCİ GÜN
Umumî Hey’et
Ord. Prof. Hikmet Bayur: Orta Çağda Türkler ve Hindistan 131
Ord. Prof. M. Fuad Köprülü: Akdeniz Ticareti ve Türkler (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 155
Prof. the Hon. S. Runcimau: Deniz kuvvetinin Ortaçağ tarihindeki rolü 156
Umumî Hey’et
Ord. Prof. Hikmet Bayur: Orta Çağda Türkler ve Hindistan 131
Ord. Prof. M. Fuad Köprülü: Akdeniz Ticareti ve Türkler (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 155
Prof. the Hon. S. Runcimau: Deniz kuvvetinin Ortaçağ tarihindeki rolü 156
A-Seksiyonu
Dr. Hamit Zübeyr Koşay: Karaz sondajı 165
Dr. Hamit Koşay: Alaca-Höyük hafriyatının son safhası 169
Ahmet Cevat Emre: Dil davamızın morfolojik ispatı üzerine 178
Kılıç Kökten: Kars’ın tarih öncesi 194
Dr. Muzaffer Süleyman Şenyürek: En eski Anadolu halkının kraniyolojik tetkiki 204
Necati Dolunay: Çankırıkapı hafriyatı 212
Necati Dolunay: Maraş ve civarı buluntuları 219
Dr. Hamit Zübeyr Koşay: Karaz sondajı 165
Dr. Hamit Koşay: Alaca-Höyük hafriyatının son safhası 169
Ahmet Cevat Emre: Dil davamızın morfolojik ispatı üzerine 178
Kılıç Kökten: Kars’ın tarih öncesi 194
Dr. Muzaffer Süleyman Şenyürek: En eski Anadolu halkının kraniyolojik tetkiki 204
Necati Dolunay: Çankırıkapı hafriyatı 212
Necati Dolunay: Maraş ve civarı buluntuları 219
B- Seksiyonu
Prof. Dr. A. Süheyl Unver: Artıklılar kütüphaneleri hakkında yeni tetkikler 221
O. Ferit Sağlam: Şimdiye kadar görülmiyen Cimri sikkesi 224
Dr. Katharina Otto: Osmanlı devrinin duvar kaplaması 229
Sadettin Buluç: İki yazma Tevarih-i Al-i Osman hakkında 230
Prof. Dr. A. Süheyl Unver: Artıklılar kütüphaneleri hakkında yeni tetkikler 221
O. Ferit Sağlam: Şimdiye kadar görülmiyen Cimri sikkesi 224
Dr. Katharina Otto: Osmanlı devrinin duvar kaplaması 229
Sadettin Buluç: İki yazma Tevarih-i Al-i Osman hakkında 230
C- Seksiyonu
Çağatay Uluçay: Kara Osman-oğullarına aid düşünceler 243
Prof. Dr. Z. Fındıkoğlu : Türk iktisadi tefekkür tarihi ve Mehmed Şerif 260
Çağatay Uluçay: Kara Osman-oğullarına aid düşünceler 243
Prof. Dr. Z. Fındıkoğlu : Türk iktisadi tefekkür tarihi ve Mehmed Şerif 260
ÜÇÜNCÜ GÜN
Umumi Hey’et
Umumi Hey’et
Ord. Prof. Dr. Fahreddin Kerim Gökay: Tarih araştırmalarında karakterolojinin yeri 269
Dr. Nermin Aygen: Türklerin antropolojik tarihleri bakımından kan grupları hakkında 281
Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı : XII. ve XIII.asırlarda Anadolu’daki fikir hareketleri ile İçtimaî müesseselere bakış 287
Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu: İnsan ve medeniyet tekâmül tarihinde Anadolu’nun yeri 306
Prof. Dr. W. Ruben : Bir Uygur filozofu hakkında 314
Remzi Oğuz Arık: Anadolu’da yeni yerleşme yerleri 342
Prof. Hıfzı Veldet: Hukukta tarihçilik ve Türk medenî hukuku (Metin sonradan verilmiştir ; bk. s. 677) 352
Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal: Farabî’nin kültür tarihindeki rolü 352
Faik Reşit Unat: Kırım’ın Osmanlı idaresinden çıktığı günlere ait bir vesika: Necati Efendi Sefaretnâme veya Sergüzeştnâmesi 367
Cavid Baysun: Cezayir meselesi ve Reşid Paşa’nın Paris elçiliği 375
Dr. Nermin Aygen: Türklerin antropolojik tarihleri bakımından kan grupları hakkında 281
Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı : XII. ve XIII.asırlarda Anadolu’daki fikir hareketleri ile İçtimaî müesseselere bakış 287
Ord. Prof. Dr. Şevket Aziz Kansu: İnsan ve medeniyet tekâmül tarihinde Anadolu’nun yeri 306
Prof. Dr. W. Ruben : Bir Uygur filozofu hakkında 314
Remzi Oğuz Arık: Anadolu’da yeni yerleşme yerleri 342
Prof. Hıfzı Veldet: Hukukta tarihçilik ve Türk medenî hukuku (Metin sonradan verilmiştir ; bk. s. 677) 352
Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal: Farabî’nin kültür tarihindeki rolü 352
Faik Reşit Unat: Kırım’ın Osmanlı idaresinden çıktığı günlere ait bir vesika: Necati Efendi Sefaretnâme veya Sergüzeştnâmesi 367
Cavid Baysun: Cezayir meselesi ve Reşid Paşa’nın Paris elçiliği 375
A-Seksiyonu
Dr. Güterbock: Kumarbi efsanesinin Etice telifi (Bu tebliğ genişletilmiş olarak T. T. K. yayınlarının VII. serisinde çıkmıştır) 380
Dr. Nimet Dinçer: Anadolu Gliptiğinin M. Ö. 1200 yıllarına kadar tekâmülü 380
Dr. Emin Bilgiç: M. Ö. 2000 yıllarında Anadolu kavimleri 386
Dr. Kemal Balkan: Önasya’da M. Ö. 1600-1200 devri için feodalizm tesmiyesi doğru mudur? (Tebliğ okunmuş,metin Kuruma verilmemiştir) 393
Dr. Tahsin Özgüç: Samsun hafriyatının 1941-1942 yılı neticeleri 393
Kemal Turfan: Eski Anadolu kronolojisi üzerinde yeni araştırmalar 420
Dr. Güterbock: Kumarbi efsanesinin Etice telifi (Bu tebliğ genişletilmiş olarak T. T. K. yayınlarının VII. serisinde çıkmıştır) 380
Dr. Nimet Dinçer: Anadolu Gliptiğinin M. Ö. 1200 yıllarına kadar tekâmülü 380
Dr. Emin Bilgiç: M. Ö. 2000 yıllarında Anadolu kavimleri 386
Dr. Kemal Balkan: Önasya’da M. Ö. 1600-1200 devri için feodalizm tesmiyesi doğru mudur? (Tebliğ okunmuş,metin Kuruma verilmemiştir) 393
Dr. Tahsin Özgüç: Samsun hafriyatının 1941-1942 yılı neticeleri 393
Kemal Turfan: Eski Anadolu kronolojisi üzerinde yeni araştırmalar 420
B-Seksiyonu
Ali Rıza Yalgın: Uludağ çevresinde Türk damgaları 427
Prof. Zeki Velidi Toğan : Reşidüddin’in hayatı ve eserleri (Tebliğ olunmuş, metni Kuruma verilmemiştir) 434
Zeki OraI: Malatya kitabeleri ve tarihi 434
Ali Rıza Yalgın: Uludağ çevresinde Türk damgaları 427
Prof. Zeki Velidi Toğan : Reşidüddin’in hayatı ve eserleri (Tebliğ olunmuş, metni Kuruma verilmemiştir) 434
Zeki OraI: Malatya kitabeleri ve tarihi 434
C-Seksiyonu
Dr. Osman Şevki Uludağ : Türk kadınlarının hekimliği 441
Efdalettin Tekiner: Tarihimizde noksanlar nasıl tamamlanabilir 460
Dr. Bekir Sıtkı BaykaI : Mithad Paşa’nın gizli bir siyasi teşebbüsü 470
Dr. Halil İnalcık: Kırım Hanlığı’nın Osmanlı himayesi altına girmesi 478
Dr. Neşet Çağatay : Osmanlı İmparatorluğu arazi ve reaya kanunnâmelerinde ilhak edilen memleketlerin âdet ve kanunları ve ıstılahlarının izleri 489
Dr. Osman Şevki Uludağ : Türk kadınlarının hekimliği 441
Efdalettin Tekiner: Tarihimizde noksanlar nasıl tamamlanabilir 460
Dr. Bekir Sıtkı BaykaI : Mithad Paşa’nın gizli bir siyasi teşebbüsü 470
Dr. Halil İnalcık: Kırım Hanlığı’nın Osmanlı himayesi altına girmesi 478
Dr. Neşet Çağatay : Osmanlı İmparatorluğu arazi ve reaya kanunnâmelerinde ilhak edilen memleketlerin âdet ve kanunları ve ıstılahlarının izleri 489
DÖRDÜNCÜ GÜN
Umumî Hey’et
Umumî Hey’et
Prof. Muzaffer Göker: Cezayir’in işgali ve Mehmet Ali (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 505
Prof. Lütfi Barkan: Osmanlı kanunnâmeleri 505
Prof. O. R. Davies: Batı Anadolu’nun atikiyatı 519
Prof, Dr. C. H. Emilie Haspels: Frigya’da Midas’ın şehrinde yapılan kazılar 535
Aziz Og’an: Region – Küçükçekmece hafriyatı ve Region sarayı 537
Reşit Saffet Atabinen: Türklerin Avrupalılarla müşterek Troya menşeleri efsanesi üzerinde araştırma 543
Tahsin Öz: Türk kumaş tarihi üzerinde araştırmalar 556
Dr. Emin Bilgiç : M. Ö. takriben 1950-1850 yıllarında yazılmış vesikalardan Anadolu’nun ilk tarihî çağı hakkında elde edilen bazı mühim neticeler 563
Prof. Lütfi Barkan: Osmanlı kanunnâmeleri 505
Prof. O. R. Davies: Batı Anadolu’nun atikiyatı 519
Prof, Dr. C. H. Emilie Haspels: Frigya’da Midas’ın şehrinde yapılan kazılar 535
Aziz Og’an: Region – Küçükçekmece hafriyatı ve Region sarayı 537
Reşit Saffet Atabinen: Türklerin Avrupalılarla müşterek Troya menşeleri efsanesi üzerinde araştırma 543
Tahsin Öz: Türk kumaş tarihi üzerinde araştırmalar 556
Dr. Emin Bilgiç : M. Ö. takriben 1950-1850 yıllarında yazılmış vesikalardan Anadolu’nun ilk tarihî çağı hakkında elde edilen bazı mühim neticeler 563
A-Seksiyonu
Ord. Prof. Landsberger: Son Babil kıralı Nabonid’in Ankara müzesindeki kitabesi (Tebliğin metni H. Edhem Hâtıra kitabı’nda çıkmıştır) 570
Prof. Ronald Sayme: Torosların muntazam işgali 570
Prof. E. Bosch : Ankara’daki antik devir hamamının müessisi 576
Dr. Ekrem Akurgal: Anadolu’da geç arkaik Yunan eserleri 581
Halet Çambel: Pişmişkale kazısı 586
Nihal Ongunsu: Urfa’nın Siverek Kazası’nın Taşlık köyünde bulunan iki stel (Metin sonradan verilmiştir; bk. s. 688) 587
Ord. Prof. Landsberger: Son Babil kıralı Nabonid’in Ankara müzesindeki kitabesi (Tebliğin metni H. Edhem Hâtıra kitabı’nda çıkmıştır) 570
Prof. Ronald Sayme: Torosların muntazam işgali 570
Prof. E. Bosch : Ankara’daki antik devir hamamının müessisi 576
Dr. Ekrem Akurgal: Anadolu’da geç arkaik Yunan eserleri 581
Halet Çambel: Pişmişkale kazısı 586
Nihal Ongunsu: Urfa’nın Siverek Kazası’nın Taşlık köyünde bulunan iki stel (Metin sonradan verilmiştir; bk. s. 688) 587
BEŞİNCİ GÜN
Umumî Hey’et
Prof. Mükrimin Halil Yinanç: Anadolu Selçukluları tarihine umumî bir bakış (Tebliğ okunmuş, metni Kuruma verilmemiştir) 589
Prof. Enver Ziya Karal: Osmanlı İmparatorluğunda ilk nüfus sayımı (Tebliğ genişletilmiş olarak Başbakanlık istatistik Umum Md. yayınları arasında çıkmıştır) 589
Dr. Kurt Bittel: Megiddo’dan bir Hitit fildişi levhacığı 589
Dr. H. Sadi Selen: 16. ve 17. yüzyıllarda Anadolu’nun köy ve küçük şehir hayatı 590
Prof. R. Rahmeti Arat: Türk dilinin inkişâfı 598
Umumî Hey’et
Prof. Mükrimin Halil Yinanç: Anadolu Selçukluları tarihine umumî bir bakış (Tebliğ okunmuş, metni Kuruma verilmemiştir) 589
Prof. Enver Ziya Karal: Osmanlı İmparatorluğunda ilk nüfus sayımı (Tebliğ genişletilmiş olarak Başbakanlık istatistik Umum Md. yayınları arasında çıkmıştır) 589
Dr. Kurt Bittel: Megiddo’dan bir Hitit fildişi levhacığı 589
Dr. H. Sadi Selen: 16. ve 17. yüzyıllarda Anadolu’nun köy ve küçük şehir hayatı 590
Prof. R. Rahmeti Arat: Türk dilinin inkişâfı 598
A-Seksiyonu
Ahmet Cevat Emre: Eski Türk yazısının Sümer yazısı ile menşe birliği (Tebliğin metni teknik güçlüklerden dolayı basılamamıştır) 612
Prof. Dr. Arif Müfid ManseI : Mudanya mezarı (Bu tebliğ 37 sayılı Belleten’de çıkmıştır) 612
Dr. Mustafa Selçuk Ar : Çivi yazılı kaynaklara göre Türkçe Etice, Hurrice arasındaki bağlar ( Bu tebliğ genişletilmiş bir halde 32 sayılı Belleten’de çıkmıştır ) 612
Bahadır Alkım: Ön Asya sanatında Hitit kaya rölyeflerinin hususiyeti 612
Osman Bayatlı: Klâsik kültür 622
Dr. Afif Erzen : Ankaralı Gayus Yuliyus Severus’un kitabeleri ve Anadoluluların Roma imparatorluğu üzerindeki nüfuzları 625
Dr. F. R. Kraus: İstanbul çivi yazılı tablet kolleksiyonu, bir tarih arşivi 634
Ahmet Cevat Emre: Eski Türk yazısının Sümer yazısı ile menşe birliği (Tebliğin metni teknik güçlüklerden dolayı basılamamıştır) 612
Prof. Dr. Arif Müfid ManseI : Mudanya mezarı (Bu tebliğ 37 sayılı Belleten’de çıkmıştır) 612
Dr. Mustafa Selçuk Ar : Çivi yazılı kaynaklara göre Türkçe Etice, Hurrice arasındaki bağlar ( Bu tebliğ genişletilmiş bir halde 32 sayılı Belleten’de çıkmıştır ) 612
Bahadır Alkım: Ön Asya sanatında Hitit kaya rölyeflerinin hususiyeti 612
Osman Bayatlı: Klâsik kültür 622
Dr. Afif Erzen : Ankaralı Gayus Yuliyus Severus’un kitabeleri ve Anadoluluların Roma imparatorluğu üzerindeki nüfuzları 625
Dr. F. R. Kraus: İstanbul çivi yazılı tablet kolleksiyonu, bir tarih arşivi 634
B-Seksiyonu
Prof. Dr. A. Süheyl Ünver: Selçuklular zamanında kütüphaneler üzerine yeni örnekler ve bazı mülâhazalar 642
Abdülkadir İnan’ Şeybanî Han’ın Maveraünnehir’i istilâsında ideoloji meselesi (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 647
Dr. Osman Turan: Selçuk vakfiyelerinin tarihi ehemmiyeti (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 647
Prof. Dr. A. Süheyl Ünver: Selçuklular zamanında kütüphaneler üzerine yeni örnekler ve bazı mülâhazalar 642
Abdülkadir İnan’ Şeybanî Han’ın Maveraünnehir’i istilâsında ideoloji meselesi (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 647
Dr. Osman Turan: Selçuk vakfiyelerinin tarihi ehemmiyeti (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 647
C-Seksiyonu
Dr, Cemal Tukin: Yalcın tarihimizde resmî hafta tatili (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 648
Tayyib GökbiIgin : Rumelinin iskânında ve Türkleşmesinde Yürükler 648
Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat: Avrupa arşivleri ve kütüphanelerinde tarihimizi ilgilendiren bazı vesikalar ve kaynaklar 661
Dr, Cemal Tukin: Yalcın tarihimizde resmî hafta tatili (Tebliğ okunmuş, metin Kuruma verilmemiştir) 648
Tayyib GökbiIgin : Rumelinin iskânında ve Türkleşmesinde Yürükler 648
Prof. Dr. Akdes Nimet Kurat: Avrupa arşivleri ve kütüphanelerinde tarihimizi ilgilendiren bazı vesikalar ve kaynaklar 661
Geç geldiği için,proğramda bulunmasına rağmen,sırasına giremiyen tebliğiler
Prof. Dr. Hıfzı Veldet: Hukukta tarihçilik ve Türk medenî hukukunun millileştirilmesi (Krş. s. 352) 677
Nihal Ongunsu: Urfanın Siverek kazasında Taşlıköy’de bulunan iki stel (Krş. s. 587) 688
Prof. Dr. Hıfzı Veldet: Hukukta tarihçilik ve Türk medenî hukukunun millileştirilmesi (Krş. s. 352) 677
Nihal Ongunsu: Urfanın Siverek kazasında Taşlıköy’de bulunan iki stel (Krş. s. 587) 688
Geç geldiği için programa giremiyen tebliğler
Ali Sami Boyar: Türk ve Bizans mimarisine dair bir mukayese 694
Doç, Orhan Tuna: Türkiyede ilk tercüme iktisad kitabı 700
Ali Sami Boyar: Türk ve Bizans mimarisine dair bir mukayese 694
Doç, Orhan Tuna: Türkiyede ilk tercüme iktisad kitabı 700