Cumhuriyet’in 100. Yılında Türk Dışişleri Asırların Diplomasi Birikimi

Türk diplomasisi, geniş bir coğrafyaya yayılmış köklü bir tarihî geçmişe ve zengin bir birikime sahiptir. Kadim diplomatik gelenekler üzerine inşa edilen Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı da yüz yılı aşkın bir süredir uluslararası ilişkilerde ülkemizin temsilini üstlenmekte ve dış politikamızın yürütülmesinde merkezî bir rol oynamaktadır.

Bu çerçevede, Cumhuriyet’imizin 100. Yılı münasebetiyle düzenlenen etkinlikler kapsamında, bu köklü kurumun geçmişten günümüze uzanan serüvenine odaklanan kapsamlı bir akademik etkinlik gerçekleştirdik. “Cumhuriyet’in 100. Yılında Türk Dışişleri: Asırların Diplomasi Birikimi” başlıklı sempozyum, T.C. Dışişleri Bakanlığı ile kurumumuzun ortak çalışmasıyla 13-14 Nisan 2023 tarihlerinde, İstanbul Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilmiştir.

Sempozyuma, 26’sı Türkiye’den ve 7’si yurt dışından olmak üzere toplam 33 akademisyen ve diplomat katılmıştır. Katılımcılar arasında emekli büyükelçiler, akademisyenler ve araştırmacılar yer almış; bu çeşitlilik, oturumlara çok boyutlu bir tartışma zemini kazandırmıştır. Açış programında dönemin Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu da yer alarak Türk diplomasisinin dünü, bugünü ve geleceğine dair değerlendirmelerde bulunmuştur.

İki gün süren Sempozyum’da, sekiz oturum boyunca Türk diplomasi tarihi 500 yılı aşan bir perspektiften ele alınmıştır. “Osmanlı Devleti’nde Reisülküttaplık Müessesesi”, “Karlofça ve Sonrası Osmanlı Diplomasisi”, “Sefir ve Şehbender”, “Yabancı Gözüyle Türk Diplomasi Tarihine Bakış”, “Modern Diplomasi: Reform, Hariciye Nezareti ve Kongreler Çağı”, “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh: Cumhuriyet’in Diplomasi İlkeleri – I”, “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh: Cumhuriyet’in Diplomasi İlkeleri – II” ve “Köklü Geçmiş, Parlak Gelecek: Türk Diplomasisi” başlıklı oturumlarda; Osmanlı’nın diplomatik teşkilatlanmasından Cumhuriyet dönemindeki kurumsallaşmaya, ilk daimî elçiliklerin kuruluşundan diplomatik yazışmaların niteliğine kadar pek çok konu kapsamlı biçimde tartışılmıştır.

Elinizdeki bu kitap, söz konusu sempozyumda sunulan bildirilerden 17 makaleyi içermektedir. Şüphesiz ki bu çalışmalar, literatüre Türk diplomasisinin tarihsel sürekliliğini ve dönüşümünü farklı açılardan ele alan nitelikli katkılar sunmaktadır.

Bu vesileyle, sempozyumun düzenlenmesinde büyük katkıları görülen, dönemin Dışişleri Bakanı Sn. Mevlüt Çavuşoğlu ile önceki Kurum Başkanımız Prof. Dr. Birol Çetin’e, Emekli Büyükelçi Rauf Engin Soysal’a, Büyükelçi Armağan İnci Ersoy’a ve bu kitaba katkılarını sunan diplomat ve araştırmacılarımıza teşekkürlerimi ifade ederken; Türk diplomasi tarihini uzmanların kaleminden yansıtan bu eserin özellikle diplomatik ve akademik sahadan okuyuculara yeni ufuklar açmasını diliyorum.

Prof. Dr. Yüksel ÖZGEN
Türk Tarih Kurumu Başkanı